Rust vinden bij veel stress

Vorig weekend heb ik een yogaweekend gedaan, midden in het bos. Vorig jaar was ik naar Marokko geweest, maar ik had zoveel stress dat ik bij thuiskomst maanden moesten herstellen. Dit jaar bleef ik dus lekker in Nederland. Dat was nog steeds spannend, maar het is goed bevallen. Yoga, heerlijk eten, lezen en wandelen. Weer thuis was het moeilijk om de rust vast te houden. Ik had het druk afgelopen week en sliep slecht omdat ik steeds overprikkeld was. Mijn stresssysteem is snel uit balans. Heel bewust moet ik mezelf steeds stopzetten en uit de stress-stand halen.

Over stress is veel te zeggen

Wees gewaarschuwd voor al mijn hyperlinkjes.. Enige stress is nodig om te functioneren, maar bij stresskippen is de balans zoek tussen draagkracht en -last. Er zijn veel oorzaken van stress. Denk aan te veel prikkels, sociaal contact, hoge verwachtingen van de maatschappij, miscommunicatie, veranderingen, ziekte en tijdsdruk op het werk. Dit hangt samen met typische kenmerken van autisme zoals tragere informatieverwerking, overgevoelig zijn voor prikkels, moeilijk bij je intuïtie komen (dus meer denkwerk), anderen niet begrijpen, je verliezen in details, niet goed werkende executieve functies en moeite met schakelen.

Ik heb bijvoorbeeld veel stress als er iets verandert of als iets niet duidelijk is. Dan moet ik veel denken over wat te doen. Het kan gaan om iets kleins als iemand die vijf minuten te laat is, maar dat niet appt. Of om iets groots zoals een puppy in huis hebben. Door de laatste raakte ik oververmoeid en uiteindelijk zelfs depressief (zie deze blog over Josje). Op tijd rusten is dus heel belangrijk.

Te veel stress is slecht voor je lichamelijke gezondheid. Op tijd signaleren is dus wel zo handig. Er zijn allerlei signalen die aangeven dat je stress hebt. Bij mij gaat het bijvoorbeeld om zweten, ademhaling die ‘vast’ zit, dorst, moeite met in- en doorslapen, moe zijn, veel friemelen en spanning in mijn schouders. Psychisch merk ik: dingen vergeten, het overzicht verliezen, slechte concentratie, prikkelbaar zijn, gejaagd gevoel, huilen, meer angst en geen nieuwe informatie meer kunnen opnemen.

Rust gezocht!

Het is belangrijk om rust te creëren. Dat kan bijvoorbeeld zo:

• Zorg voor structuur en houvast, bijvoorbeeld in de vorm van routines en rituelen. (Pas op voor dwangmatigheid, want dat kan juist zorgen voor stress.)
• Plan en stel prioriteiten. Ik heb schema’s en lijsten over wat ik allemaal moet doen en maak dagelijks een planning voor de volgende dag. Als iets niet helemaal zeker is, bedenk ik al een plan B. Durf ‘nee’ te zeggen als iets te veel stress oplevert (note to the self :p).
• Neem de tijd voor dingen en voor het schakelen ertussen.
• Leer omgaan met je gevoeligheid voor prikkels en voorkom overprikkeling.
• Maak afspraken met anderen en vraag op tijd om steun. Als mijn hoofd bijvoorbeeld overloopt, app ik mijn begeleidster of ze even tijd heeft om te bellen. Dan vertel ik wat er allemaal speelt en wordt het al gelijk wat minder groot.
• Maak contact met je lichaam door een ademhalingsoefening te doen of te aarden. Als je aanraking verdraagt kan iemand je misschien knuffelen of masseren.
• Doe dingen waar je rustig van wordt zoals in bad gaan, luisteren naar een mantra, naar dieren kijken, van je af schrijven, de natuur opzoeken, mediteren, mindfulness of jezelf terugtrekken.
• Doe iets waar je energie van krijgt, zoals je kwaliteiten inzetten, gezond eten, sporten, lachen of met je hond spelen.
• Zoek afleiding met bijvoorbeeld tekenen, een boek of Netflix.
• Besef dat je goed bent zoals je bent en dat je niet continue bezig en nuttig moet zijn. Gun jezelf momenten om gewoon te zijn. Dat is genoeg. Jij bent genoeg.
• Zorg voor reminders voor rust, zoals een quote of natuurfoto die je ergens ophangt of in je telefoon zet. Of zet een wekker.

Behoud de eigen regie

Het is heel persoonlijk wat wel en niet werkt. Leren omgaan met stress vergt tijd en oefening. Autismecoach Marja Boxhoorn werkt in haar boek ‘Meer rust en minder stress bij autisme ‘ met met zeven stappen:

1. Stresssignalen herkennen
2. Oorzaken van je stress (her)kennen
3. Structuur, belangrijke basis voor rust
4. Zorg voor een goede balans tussen in- en ontspanning
5. Beter omgaan met prikkels
6. Helder communiceren over stress, grenzen en hulp
7. Terugval voorkomen

Met deze stappen pak je weer de regie. Geen controle hebben is namelijk vervelend. Je wil voorkomen dat je geleefd wordt en overspannen raakt of in een burn-out terecht komt. Voorkomen is beter dan genezen. Daarom ga ik nu even mediteren. Ik heb daar een app voor op mijn telefoon.

Wat doe jij voor je rust?