Er zijn sociale situaties die ik vroeger vermeed omdat ik ze verschrikkelijk moeilijk of eng vond of gewoon echt NIET leuk, die tegenwoordig wel oké zijn en soms zelfs leuk. Denk aan spelletjes spelen, koffie drinken met een buurvrouw of een gesprekje hebben op kantoor met een collega.
WhatsGebeurd?!
Waarom sociale situaties niet leuk waren
Er waren zoveel redenen waarom ik geen aansluiting vond bij anderen en in mijn ogen ‘normale’ mensen vermeed. Dat waren mensen die studeerden, een baan hadden, sociale activiteiten ondernemen enzo; mensen die ‘leuk’ waren en functioneerden in de maatschappij. Ik was aan het overleven en vaker wel dan niet in therapie. Ik schaamde me voor mezelf en kon me niet indenken dat iemand op moeilijke-mij zat te wachten.
Als ik onder de mensen was, moest ik leuk zijn en niet moeilijk. Daardoor legde ik veel druk op mezelf en putte sociaal contact me uit. Dan is het naast eng en uitputtend, ook gewoon echt NIET leuk. Dan was ik liever eenzaam en alleen dan eenzaam en samen.
Als ik alleen was kon ik tenminste nog mijn eigen plan trekken en had ik controle. In contact met anderen wist ik niet meer wie ik was en nam ik bijvoorbeeld zonder nadenken iemands mening over. Enkel mijn strenge dwangmatige regels hield ik aan, wel zoveel mogelijk dat anderen het niet zagen.
Na het contact keek ik kritisch terug op mezelf en moest ik naar bed van uitputting. Mijn depressie nam de overhand. Vooraf aan het contact was het vooral de angst en stress voor wat er komen zou, met alle mogelijke scenario’s.
Eigen regie
Sinds mijn autimsediagnose op mijn 27e zijn er verschillende dingen veranderd. De belangrijkste is dat ik me niet meer compleet afstem op verwachtingen van de buitenwereld, maar dat ik afstem op mezelf. Daarbij moet ik rekening houden met autisme, mijn stemming, mijn interesses en energieniveau.
Doordat ik mezelf beter ken en meer eigenwaarde heb, durf ik meer mezelf te zijn in contact met anderen. Dan is er niet zo’n groot spanningsveld meer tussen wie ik ben en hoe ik me voordoe. Natuurlijk hoort het erbij om rekening te houden met anderen, maar ik ga niet meer compleet over mijn eigen grenzen heen. De pleaser in mij is een stuk minder aanwezig.
- Ik mag praten, ik mag stil zijn.
- Ik mag iets niet weten of snappen.
- En ik mag me ongemakkelijk voelen.
- Ik mag lachen.
- Ik mag gevoelig zijn.
- En ik mag er zijn.
Het helpt daarbij om open te zijn over wat ik lastig vind, zodat het er mag zijn en de ander mij beter snapt. Ik mag ook om hulp vragen en ik mag pauzes nemen, om bijvoorbeeld even te ontprikkelen. Bovendien heb ik mijn hondje Josje vaak bij me, die mijn rustpunt is, me aan het lachen maakt en mij houvast geeft. En het is allemaal een kwestie van goed plannen en sociaal contact doseren.
Belang van sociaal contact
Verder is het zo dat ik tegenwoordig inzie dat sociaal contact belangrijk is. Vroeger vond ik mezelf alleen van waarde als ik aan het studeren was. Nu weet ik dat andere zaken net zo belangrijk zijn, zoals hobby’s of afspreken met mensen. Verbinding voelen met de buitenwereld is voor mij essentieel om me mentaal gezond te voelen.
Het is bovendien beter en leuker om regelmatig uit mijn eigen hoofd te komen en me te laten inspireren door anderen. Samen lachen is belangrijk! En er zijn allerlei zaken die ik graag doe, maar niet alleen durf. En er voor elkaar zijn vind ik belangrijk, geven en nemen. Dan kan ik voldoening halen uit afspreken met mensen en is het niet meer zo vre-se-lijk ingewikkeld en uitputtend als vroeger. Door het wat makkelijker te maken en de regie te behouden, wordt het meer haalbaar EN leuker.
Ik durf daardoor meer dan vroeger, doordat ik de controle houd en dingen doe op mijn eigen manier. Dan durf ik op een terras te zitten met een buurvrouw, dan kan ik naar familieverjaardagen, dan durf ik zelfs te daten. En.. dan kan ik zelfs plezier hebben in voor mij complexe sociale situaties; iets wat ik me vroeger niet kon voorstellen.
Dan is het me het waard dat het toch nog veel energie kost en dat ik veel prikkels te verwerken krijg. Gelukkig is daar hersteltijd voor uitgevonden.
Zie jij een verandering in de beleving van sociaal contact gedurende de jaren?
Naomi
Heel mooi om te lezen. Ik merk dat ik na mijn diagnose ook wel anders ben gaan kijken naar sociaal contact. Alsof ik toen ging ’toegeven’ aan wat ik altijd al nodig had, maar wat ik nooit durfde.
Wilma
Hoi Mandy, je beschrijft dit weer heel mooi, zoals in al je blogs eigenlijk. Ik probeer ook de lat lager te leggen voor mezelf, in sociaal contact, maar de reacties zijn erg ingesleten; ik ben nu 58, 56 toen ik de diagnose kreeg. Maar, ik blijf oefenen! Ik print een deel van je blog uit voor in mijn dagboek, als reminder. Dank je!
steven marien (@marien_steven)
Bij mij is het geëvolueerd van geen contact zoeken, enkel antwoorden op vragen van leerkrachten. Naar zwijgen kledingbakken periode, naar digitaal communiceren. Nu word ik verplicht door crohn en corona. Om als ik geprikt word alleen naar de huis arts te gaan. Waardoor ik voor het eerst sinds 18 nog eens alleen op straat geweest ben. Maar leuk vind ik dat niet, ik hou liever van online gedoe. En het is niet contact dat je het echt contact kan noemen. Het is soort levensverplichting waar ik niet onderuit kan. Stroef en kijkend naar de grond en dan prikken en betalen en snel weer weg. In de wachtkamer hetzelfde ik blik afwenden. Andere mensen maken praatjes en beleven er plezier, zelfs in de wachtkamer van dokter prik.
Contact hoort plezierig en spontaan te zijn. En dat kan ik niet. Ik kan hooguit online proberen, maar zelfs daar lijk ik vaak met vreemde niet passende antwoorden te komen. Wat ik niet erg vind zo ben ik, maar het blokkeert volgens mij voor velen het plezier in contact met mij. Ze snappen mij niet, ik snap hen niet. Waardoor ik soort eenling blijf in de wereld. Die ik altijd was en waar ik niet vanaf geraak want zo ben ik. Door men eigen sterke gedachten en weinig oppikend tot niets oppikkend van anderen blijf ik mezelf. En verander niet waardoor ik ben wat ik ben. Soort op mezelf gericht eiland. En op eilanden is het eenzaam, maar met een krachtige verrekijker zie ik de zogenaamd normale wereld.
Nochtans stond er in spoed verslag dat ik maar licht autisme heb. Terwijl ik me altijd als een zwaar geval zonder camouflage bekeek. Eigenlijk was men droom altijd ergens in een bos wegkruipen. Maar dat gaat natuurlijk niet wegens zo veel redenen. Maar communiceren ook niet. Waarom moet het zo ingewikkeld zijn. Soms denk ik dat ik gemaakt ben om alleen op een planeet te leven. De uitzondering op de mens die een groepsdier is. Dat zou ik kunnen zijn. Hoewel ik online toch probeer, dus zal ik me maar de digitale mens noemen.
Maar misschien heb ik daar nooit op gehoopt op echt kunnen communiceren. Ik volg men eigen pad, dat ooit doodloopt maar dat is met elk pad. Soms vraag ik me af of ik nog andere diagnoses zou hebben. Ik lees wel eens over de stiltebehandeling waar ik op mijn manier zeker niet kwaad bedoelt gebruik van maak, maar toch lees dat het zeer beschadigend is voor wie het overkomt. Maar dat soort dingen weet ik niet ik lees er alleen maar over maar vaak voel ik me niet de gebruikelijke autist. Maar toch met nog wat andere rare dingen in me. Mijn ik schijnt dus schade te geven aan men omgeving. En dat is pijnlijk ik ben pijnlijk maar ik ben wat ik ben en heb ook niet gekozen zo te zijn het is gewoon zo geweest.
Maar gelukkig kan ik blij zijn dat je er je weg begint in te vinden Mandy in de kunst van het communiceren. Het is iets om naar op te kijken hoe het toch mogelijk moet zijn op één of andere manier. Te kunnen communiceren tussen al die andere mensen en er nog plezier aan te beleven. Daar mag je trots op zijn voor autisten is dat heel moeilijk om te kunnen.
Rob Alberts
Wat een mooi en openhartige blogpost.
Ouder en dover wordend geniet ik steeds meer van het alleen en stil zijn.
Vredelievende groet,
Fibromyautist
Mooi beschreven hoe je sociale contacten na je diagnose. Ik heb hetzelfde ervaren maar dan vanaf mijn 50ste. Ik zit nog wat vast in sommige ingesleten reacties maar ben steeds meer mezelf en mag ook mezelf uiten en een eigen mening hebben. Een enorme verbetering.