Autisme in een neurodiverse relatie, how to…

Als je mij kent, weet je dat ik van getallen houd. Daarom was het voor mij geruststellend dat mijn vriend 33 was toen ik hem ontmoette en woonde op nummer 34, want ik was 35 en woonde ook op nummer 34. Zo vormden we samen een rijtje. Genoeg reden om gelijk te trouwen dus. Grapje. Maar het ging wel zoefff in het begin. Mijn vriend heeft ADHD en kan enthousiast zijn voor 10. Welkom neurodiverse relatie!

Joost nam initiatief, maakte me blij en was liefdevol. We waren allebei in een hyperfocus zoals mensen met autisme en ADHD dat als geen ander kunnen. We waren onszelf, zonder masker. Zo deelden we in de eerste date al onze diagnose. Allebei kregen we een diagnose toen we 27 waren. De getallennerd in mij: weer een getallenteken van het universum!

Wennen

Onze ontmoeting kwam tot stand via Tinder. We zagen elkaar daarna gelijk veel. Dat vele afspreken was toch wel een beetje veel voor mijn hoofd en het was lastig om bij mijn intuïtie te komen. Maar ik was hoopvol en het contact verliep goed. Na nog geen maand, ging het daten over in een relatie.

Maar op een gegeven moment was ik erg moe. Ik was bezig met mijn stage afronden, had een lekkage in huis en een relatie hebben was een grote verandering. Het bleef ook donker en regenachtig buiten. Ik raakte uitgeput, was prikkelbaar. Ik had meer ruimte nodig en dat was niet zo leuk voor hem. Om de zoveel tijd gebeurt dit bij mij, omdat ik dan te veel gedaan heb, mezelf te veel heb aangepast. Dan is rust het toverwoord zodat ik weer kan afstemmen op mezelf.

Herkenning en verschillen in een neurodiverse relatie

Joost en ik zijn allebei anders, neurodivers, en kennen het gevoel van niet passen in bestaande normen en structuren. Wij hebben verder allebei een sterk verantwoordelijkheidsgevoel, zijn trouw, eerlijk, oprecht en open. Oversharing is ons allebei niet vreemd, omdat praten over koetjes en kalfjes onze geesten niet prikkelt. Wij oordelen niet over andermans kwetsbaarheden. Allebei zijn we leergierig en graag zinvol bezig. We zijn verzorgd en zorgzaam.

Anders communiceren

Er zijn ook veel verschillen, in onze manier van communiceren bijvoorbeeld.

	Ik (autisme)	Hij (ADHD)
(Niet) spontaan	Sociaal contact kost mij veel energie en ik heb vaak last van sociale angst.	Sociaal contact geeft hem energie en gaat meer spontaan en vanzelf.
Expressie	Ik ben lastig te lezen en bijvoorbeeld vaak vlak qua gezichtsexpressie.	Hij is expressief en praat met veel gebaren.
Praten	Ik ben meer een luisteraar, toon interesse en vraag door voor diepgang. Ik heb het vaak nodig dat hij mij iets vraagt. Dan weet ik wat hij wil weten en het activeert mijn brein.	Hij vertelt uit zichzelf en kan gerust een uur non-stop praten. Iets dubbel vertellen komt ook voor. Luisteren is door zijn ADHD-brein lastig, waardoor niet alles binnenkomt.
Doel	Ik praat om te informeren, bij te praten, te overleggen of iets anders nuttigs. Praten kost mij immers energie, dus doe ik het vooral als het nodig is.	Hij kan praten omdat hij dat an sich leuk vindt en daar dan ook de tijd voor nemen.
Letterlijk	Ik neem taal vaak letterlijk en communiceer daardoor zelf ook heel bewust.	Hij zet taal kracht bij. Hij zegt bij veel liedjes bijvoorbeeld dat het het meest prachtige lied ooit is, omdat dat zijn gevoel uitdrukt. Terwijl ik denk: er kan maar één lied het prachtig-ste zijn!

Andere verschillen tussen ons

	Ik	Hij
Denker / doener	Ik ben rationeel, vaak nuchter en vooral een denker (analyseren, piekeren, overdenken). Ook voor iets ‘doen’ zit er in mijn hoofd een lange aanloop. Het is druk in mijn hoofd. Om emoties te voelen heb ik tijd nodig. Ik geef geld doordacht uit.	Hij heeft een rijke gedachtenwereld, maar is vooral een doener. Hij is romantisch, emotioneel en sentimenteel. Hij kan iets doen puur voor het ervaren, van een kick bijvoorbeeld. Dat is vaak impulsief. Hij geeft geld gelijk uit, kan niet goed sparen.
Prikkels	Ik ben erg gevoelig voor prikkels, in een mate dat het mijn leven beperkt.	Hij kan meer prikkels aan, werkt bijvoorbeeld op een drukke plek.
Initiatief	Ik zit vaak vast in mijn lijf en moet dag in dag uit tools inzetten om in beweging te komen.	Hij is beweeglijk, heeft geen moeite met initiatieven nemen, knuffelt mij bijvoorbeeld zonder remming. Of geeft iemand ‘gewoon’ een hand.
Perfectionistisch / praktisch	Ik ben perfectionistisch en dwangmatig op alle levensgebieden, zoals eten en hygiëne. Er zijn veel regels, allemaal met een logische reden. Vreemde dieren raak ik bijvoorbeeld niet aan, want zijn voor mij vies. Daardoor heb ik wel veel op orde. In mijn huis kom je niks tekort.	Hij is meer praktisch en realistisch, denkt niet over alles na in detail en maakt zich minder snel druk. Hij doet waar hij zin in heeft, zoals een vreemde hond aaien. Of hij kookt op gevoel zonder te letten op 20 dingen waar ik op let bij het koken.
Druk	Ik kan niet tegen druk, krijg dan stress en klap dicht. Error!	Hij houdt van een uitdaging en stelt grote doelen, realistisch of niet.
Pessimist / optimist	Ik ben snel pessimistisch, moet altijd bewust omdenken en relativeren. Dat lukt wel als ik goed in balans ben.	Hij is vrolijk en enthousiast. Af en toe heeft hij wel negatieve buien, als hij te weinig tijd heeft gehad voor zichzelf.
Energie	Ik ben snel moe en heb vaak lichamelijke klachten. Door mijn beperkte batterij kan ik veel dingen niet doen.	Hij is energiek. Hij loopt zonder moeite ‘even’ 20 km en gaat daarna nog naar de kroeg.
Plannen	Ik kan goed plannen en tijd inschatten. Daar moet ik wel de tijd voor nemen.	Hij leeft meer in het moment en vergeet de tijd. Hij verandert ook regelmatig zijn plannen.
Afwachtend / direct	Ik ervaar een drempel bij dingen moeten regelen waarbij sociaal contact komt kijken, zoals iets ophalen of bellen.	Hij handelt snel, regelt dingen zonder getwijfel en lange aanloop.
Veranderingen	Bij nieuwe plekken of activiteiten heb ik geen zin of angst. Ik moet een goede reden hebben om iets nieuws te doen.	Hij houdt van nieuwe dingen, gaat graag op avontuur. Aan de andere kant is er onrust als er te weinig gebeurt.

Confronterende neurodiverse relatie

We hebben dus allebei behoorlijk wat kenmerken van ons spectrum, maar zijn geen stereotype autist of ADHD-er. Zo heb ik meer moeite met executieve functies dan hij en is hij degene die uren over één onderwerp praat of dezelfde film keer op keer bekijkt. Al met al denk ik dat het meer voordelen dan nadelen heeft dat we allebei neurodivers zijn. We vullen elkaar aan, ook qua persoonlijkheid.

Voor lastige dingen nemen we de tijd om te praten en elkaar te begrijpen. Emoties mogen er zijn. Daarna kijken we wat we nodig hebben van elkaar om ermee om te gaan. Stap voor stap. Soms heb ik stilte nodig, soms tijd. Duidelijkheid en voorspelbaarheid zijn ook belangrijk. Daarom plannen we wat we gaan doen en wanneer, met genoeg lucht en ruimte. Wat mij verder helpt is mij af en toe praktisch ondersteunen. Door mij weg te brengen met de auto als ik een lezing over autisme geef bijvoorbeeld of drankjes te bestellen zodat ik dat niet hoef te doen. Dat scheelt mij zoveel energie. Andersom help ik Joost weer met bepaalde dingen. Door iets mee te onthouden bijvoorbeeld.

Samen sterk

Wij zijn binnen een half jaar naar elkaar toe gegroeid en hebben elkaar goed leren kennen. Na veel getwijfel aan mijn kant, een proces wat hoort bij alles in mijn leven, voelt het nu alsof we genoeg basis hebben. We zijn zelfs al op vakantie geweest, wat echt ‘een ding’ is voor mij. Dat is natuurlijk ook een van de mooie dingen van een relatie: dingen doen die je alleen niet kan of wil. Net als je ei kwijt kunnen, intimiteit en vaker fijne emoties hebben door ontspanning, humor en verbondenheid.

Dat was wat ik met je wilde delen hierover. Kwetsbaar onderwerp toch wel.. Daarom vind ik het dapper dat Joost ook een blog schrijft over onze neurodiverse relatie. Wat vind hij lastig in de omgang met mij en wat fijn? Hoe ziet zijn ADHD er uit?