‘Wacht, ik zet even mijn helm op,’ grapt mijn vader als ik de motor start om te gaan autorijden. Hij zit naast mij. Papa mag dit grapje maken. Hij is ook een van de weinigen die naast me mag zitten als ik auto rijd. Hij steunt waar nodig, maar laat mij wel de controle behouden. Hoewel, dit is al weer even geleden, want ik rijd al zeker een jaar geen auto meer.
Zonde van de duizenden euro’s die ik en mijn ouders hebben geïnvesteerd in mijn rijbewijs. Ik begon met lessen op mijn 18e. Niet uit eigen wil, maar omdat iedereen dat deed die ik kende. Ik kreeg de lessen ook als cadeau voor mijn verjaardag. Na vele lessen, pauzes en drie keer zakken voor mijn examen nam ik een langere pauze. Toch begon ik weer, want ik moest afmaken waar ik aan begonnen was van mezelf. Anders was het zonde van al het geld, tijd en energie. Ik ging voor de vierde keer op en haalde mijn rijbewijs (kantje boord).
Gezondheidsverklaring om te mogen autorijden
Ik slikte antidepressiva en moest daarom gekeurd worden bij de psychiater (lees meer over de gezondheidsverklaring op de website van het CBR). Dat koste geld (contant betalen) en ik kreeg mijn rijbewijs maar voor vijf jaar mee (i.p.v. de normale tien jaar). Daar baalde ik wel van, want de kosten kan je nergens terugkrijgen.
Later pas kreeg ik de diagnose autisme. Net als ADHD moet je dat opgeven. Sommige mensen doen dat niet. Het is een dilemma. Eerlijk zijn geeft extra kosten. Super oneerlijk vind ik dat, want je kan er niets aan doen dat je die diagnose hebt. De keuring an sich vind ik een goed idee, want autisme en ADHD hebben zeker invloed op autorijden (daar is onderzoek naar gedaan). Je verwerkt informatie immers anders.
Wat vind ik zo lastig bij autorijden?
Bij mij is het zo dat de handelingen die bij autorijden horen niet genoeg automatiseren.
- Het schakelen bijvoorbeeld bleef lastig voor me.
- Dan zijn er nog de overvloed aan prikkels die op me af komen: verkeersborden, auto’s, regendruppels op de ruit, fietsers, verkeerslichten, .. Dat vergt het uiterste van mijn concentratievermogen.
- Dan heb ik nog moeite met onverwachte situaties. Als een weg is afgesloten of iemand anders houdt zich niet aan een verkeersregel, weet ik niet wat te doen. Dan moet degene naast mij in de auto mij helpen.
- Ook is het moeilijk om theorie uit boeken te vertalen naar de praktijk. Dan kan ik niet goed generaliseren en is iedere weg en auto anders (hoe hard mag ik hier, wie heeft voorrang, hoe parkeer ik in vredesnaam in dit vak, ..).
Wel is het zo dat ik me heel goed aan de regels houd. Ik zal geen boete krijgen voor te hard rijden bijvoorbeeld.
Angstig en onzeker zijn
Los van autisme, ben ik snel angstig en onzeker en dat beïnvloed mijn rijgedrag misschien wel het meest. Ik voel me opgejaagd door andere weggebruikers en word zenuwachtig. Ik ben ook niet assertief genoeg en dat is wel nodig op de weg. Je kan je wel voorstellen dat ik na een autoritje uitgeput en overprikkeld was. Voor mij was het autorijden zelf een activiteit. Ik kon dus niet met de auto naar een activiteit toe, want dan was de energie al op.
Ik heb nooit een eigen auto gehad en reed niet regelmatig genoeg, dus had het best beter kunnen leren als ik vaker gereden had. Want ik weet dat ik voor bepaalde dingen meer tijd nodig heb dan anderen, maar de motivatie was op een gegeven moment weg. Ik heb een e-bike gekocht zodat ik wat verder weg kan, zonder meteen met het ov te moeten. Als het nodig is rijd ik met het ov, maar dat is gelukkig niet vaak (duur en veel prikkels). Het is voor mij oké zo nu. Wie weet pak ik het autorijden nog eens op, maar voorlopig heb ik de auto geparkeerd.
Mijn ervaring is mijn ervaring
Mijn ervaring wil niet zeggen dat andere mensen met autisme ook dezelfde problemen hebben. Er zijn genoeg mensen met autisme die goed kunnen autorijden als ze rekening houden met hun manier van informatie verwerken. Er zijn ook speciale rijscholen (pas wel op, want sommige rijinstructeurs beweren kennis van autisme te hebben, terwijl die te bagatelliseren is).
Het is alleen zo balen dat je moet betalen voor de keuringen. Thanks antidepressiva… Maar als ik zie hoeveel mensen matig of zelfs slecht autorijden, denk ik dat iedereen gekeurd moet worden. De meeste mensen overschatten hun vaardigheden. Mensen met een diagnose zijn zich ten minste nog bewust van hun beperkingen en kunnen daar dan op inspelen.
Wat is jouw ervaring met autorijden?
Bjorn
Ik heb mijn rijbewijs in 2 jaar gehaald, ik maak vaak grapjes dat ik mijn theorie 2x in 1x heb gehaald (was tussen door verlopen) toen der tijd wist ik nog niet veel meer van autisme anders dan ik het had, maar dit was bij het cbr niet bekend. We hebben wel rekening gehouden bij het kiezen van een rijschool, een vaste instructeur, vaste auto en een geduldige instructeur (had ervaring met mensen die moeilijker leerde) . Toen ik begon met rijlessen was het eerste waar we op focuste om over mijn angst heen te komen die ik had omdat ik per ongeluk een keer een auto had gestart toen ik alleen de radio wou aanzetten. (Auto reed tegen een stoeprand aan en viel uit) rijlessen verliepen in het begin moeizaam, en we merkte dat het beter ging als ik in de middag afsprak en konden dat terug redeneren naar dat ik toen al wakkerder was en het dus beter werkte als ik me voor bereide op mijn rijlessen het ook in de ochtend lukte. Daarna hebben we de lessen verlengt naar 1 1/2 uur en er een pauze/reflectie moment tussen geplakt. Daarna was het veel leren op de automatische piloot. Mijn theorie heb ik geleerd door proef examens op een cd-rom, met plaatjes en uitleg bij vragen ( na het beantwoorden ). De benaderings vragen heb ik geleerd in mijn rijlessen.
Door de tijd die ik er in heb geinvesteerd neem ik mijn rij gedrag heel serieus, ik zal dus nooit (slaap)dronken achter het stuur gaan zitten en voor ik ga rijden check ik altijd of het verantwoordelijk is voor mezelf om te gaan rijden (energie level/concentratie vermogen) .
Ik geef tegen mensen aan dat ze niet tegen me moeten praten tijdens het rijden, leg mijn telefoon (op stil) in mijn desktop kastje, zet geen radio aan zodat ik me volledig op het verkeer kan richten. Toch heb ik 3 ongelukken al gehad (alleen blikschade), 2 daarvan niet mijn schuld, en toen was ik wel even bang en terughoudend met voorrang nemen, maar ik merk dat ik die angsten het best overwin door ze aan te gaan en heb gemerkt dat ik het vertrouwen terug kreeg door te blijven rijden.
Het laatste ongeluk kreeg ik door te rijden terwijl ik stress had van een verhuizing, daardoor was mijn concentratie niet optimaal en het was dus niet verantwoordelijk om te gaan rijden. Ik heb toen een auto in mijn blinde hoek gemist. Gelukkig was dit verzekeringswerk en kwam ik er met wat schadevrije jaren van af, is er niemand gewond geraakt, helaas kwam mijn auto niet meer door de keuring en heb ik na mijn verhuizing geen geld meer voor een nieuwe auto. Maar als ik weer geld genoeg heb dan ga ik eerst weer wat rijlessen nemen om het vertrouwen terug te krijgen, tot dan moet ik het op de fiets en met ov doen.
Mandy
Goed dat je er zo bewust mee bezig ben 🙂 Vind je het soms ook leuk; autorijden? Of blijft het puur functioneel?
Bjorn
In het begin was het puur functioneel, maar op het laatst genoot ik van de bewegingsvrijheid en tijdsbesparing. 🙂
steven
Bij mij is dat nooit een optie geweest ik kan die wegcode nooit onthouden. Ik heb ooit eens 2 maanden naar school gefietst alleen ,ik zou dat nu niet meer durven. Als ik met mijn vader ga fietsen blijf ik soms staan tijdens het oversteken van de weg. Omdat ik vind dat een auto te snel aan komt naar mijn gedacht. Hij is dan overgestoken en ik wacht dan tot het voor mij ok is. Ik ben te voorzichtig en met zo een druk verkeer is het onmogelijk om mij vlot in te verplaatsen. Ik vind mij niet in staat normaal in het verkeer te wandelen/fietsen. En kom dus ook daarom sinds mijn 18 niet meer alleen buiten. Maar eigenlijk met iemand mee fietsen en dan niet durven volgen is ook al erg abnormaal.
Mee rij ervaring heb ik genoeg vanaf 8 jaar elke schooldag naar het buitengewoon onderwijs. Dit was heen en terug met mijn moeder kleine 20 km. Vanaf 12 jaar met de lijnbus tot 18 ook die afstand. Vanaf 18 tot 23 jaar met de kleding bakken 200a400 km per werkdag. Door al dit mee rijden weet ik wel vrij goed de weg in provincies antwerpen, limburg, vlaams brabant. Vroeger tijdens vakanties wel eens naar de ardennen of zee. Het verste dat ik al van huis ben geweest is de citadel van Montmédy in de streek van de gaume net in frankrijk. Gans die die streek is enorm rustig ligt 30 km van de autostrade. Daar kan je nog kilometers rijden dat je maar 2 autos tegenkomt. Iets wat mij tegensteekt in dit verstedelijkt vlaanderen vind je die rust nergens.
Nu de laatste jaren beperkt het zich tot mee naar de supermarkt en eens ergens wandelen pakweg +- 50km totaal rijden per week.
De lijnbus krijg je gratis een abonnement op als je gehandicapt bent in belgie. Dus niet duur hier maar gebruik het nooit.
tal1980
Ik heb zowel mijn theorie als mijn praktijk in de 1e keer gehaald. Maar had dan ook een super fijne rijinstructeur, was geduldig en stelde je echt op je gemak. Natuurlijk bracht het de nodige stress met zich mee aangezien ik alles tot in de puntjes goed wilde en moest doen (van mezelf) en de regels voor op de weg er niet voor niks zijn.
Op zich houdt ik wel het overzicht als ik me maar bezig houdt met mijn weg en niet te veel met passagiers zit te kletsen of om heen zit te kijken.
In onbekende plaatsen ben ik blij dat we tegenwoordig navigatie hebben want als ik alleen al terug denk aan de landkaarten krijg ik het benauwd om naar een onbekende plek te gaan.
Toen ik op ging voor mijn rijbewijs was mijn diagnose nog niet bekend, nu met mijn ASS en ADD diagnose is dat wel anders. Maar hoe dat verder moet met mijn rijbewijs? Melden bij vernieuwing denk ik maar ik ben daarentegen weer bang voor de kosten, zoveel geld heb ik allemaal niet maar ja ik heb mijn rijbewijs wel nodig… Al is het maar om op mijn werk te komen.
🚘😀🚘
Mandy
Knap van je hoor 😉
tal1980
Thanx 😘
Mandy
Bedankt voor het delen van je ervaring. 🙂 Een hele worsteling ook lees ik.. Dan zie je maar weer hoe autisme je soms wel degelijk behoorlijk kan beperken. 🙁
aoostenveld
Autorijles was voor mij ook een drama. Ik begon in een schakelauto in een tijd (1983) dat de meeste klasgenoten rijles namen. Mijn ouders hadden geen auto of rijbewijs dus ik had ook bijna nooit meegereden, behalve zo nu en dan met de ouders van een vriendinnetje of een oom. Ik had toen nog helemaal geen diagnose dus ging ik rijden bij een ‘gewone’ rijschool. De instructeur probeerde me wel van alles te leren, maar na een les of vier vond hij dat ik het toch moest snappen. Dat was dus aboluut niet zo, schakelen, sturen, uitkijken, gas geven … veel te veel tegelijk. Op een gegeven moment stapte ik huilend in de auto van de zenuwen en stapte ook weer huilend uit.
Na een les of tien ben ik gestopt, het was veel te spannend. Maar ja, altijd met de bus mee was ook niet alles. Dus ik begon weer te lessen bij een andere rijschool, weer op de schakelauto. Ik had hier een vrouwelijke instructeur, dat ging wel iets beter, maar toch bleef het problematisch dat alles tegelijk moest.
Weer na een les of tien gestopt. Ik zag het niet meer zitten om te lessen. Toen noemde iemand dat het misschien beter was om in een automaat te lessen. Daar heb ik over nagedacht en dat leek inderdaad wel een goede oplossing. Niet elke rijschool beschikt over een automaat om in te lessen dus rijschool nr. 3 ingeschakeld die wel een automaat had. Het lessen ging inderdaad beter omdat ik niet meer hoefde te schakelen en meer mijn aandacht kon richten op het overige verkeer en de verkeersregels.
Ik ging rijexamen doen en zakte. Ik was te onzeker en maakte veel fouten. Opnieuw lessen en opnieuw rijexamen doen. Weer gezakt. Mijn rijinstructeur stelde voor om staatsexamen te doen, dan wordt je wat meer op je gemak gesteld en ziet het examen er wat anders uit. Helaas wordt een staatsexamen alleen maar in grote steden afgenomen, dus moest ik ook gaan lessen in een andere plaats. Heel veel gedoe dus.
Uiteindelijk heb ik toen mijn rijbewijs gehaald … aan totale kosten had ik al bijna een auto afbetaald.
Ik heb gereden in mijn eigen autootje, maar alleen bekende stukjes. In de buurt en naar mijn werk, op vreemde wegen raakte ik al snel de weg kwijt en wist ik niet meer waar ik naartoe moest.
Toen ik jaren later ook nog MS kreeg waardoor ik ook minder goed ging zien, was het niet meer verantwoord om te rijden, dus einde auto.