Leven op het autismespectrum

Alle blogs, Sociaal & vrije tijd

Vertellen dat je autistisch bent, hoe en waarom?

Wanneer en hoe zeg je dat je autistisch bent of autisme hebt? Het is niet eenvoudig, omdat autisme iets heel persoonlijks is en je niet weet hoe anderen erop reageren. Je zou jezelf ten eerste kunnen afvragen of en waarom je het wil benoemen, wat je ermee hoopt te bereiken. Zodat je een eigen motivatie hebt in plaats dat je doet wat de omgeving misschien wil. Als je met iemand een band aan het opbouwen bent, kan het fijn zijn om het wel te benoemen. Als je elkaar door en door wilt leren kennen durf je beter jezelf te laten zien en voel je je meer verbonden. Je kan het ook benoemen omdat je daardoor beter je grenzen durft aan te geven omdat je minder maskeert en hopelijk minder overvraagd wordt. Dat is voor mij bijvoorbeeld belangrijk als ik ergens werk. Als ik het niet zou vertellen, voel ik de druk om aan allerlei verwachtingen te voldoen (waaraan ik niet kan voldoen zonder er zelf last van te hebben). Ik benoem autisme niet als het niet relevant is. Ik heb wel een tijd gehad dat ik het tegen bijna iedereen zei, een soort dwangmatig open en eerlijk zijn. Maar nu maak ik bewuster keuzes. Er is ook zoiets als ‘privé’.

Naast het ‘waarom’ kan je je afvragen wanneer je het gaat zeggen. Als ik bijvoorbeeld een eerste date had met een man zei ik het niet, omdat ik wilde dat iemand zonder vooroordelen naar mij zou kijken. Maar vaak zei ik het wel vrij snel daarna, omdat ik blogger ben en wilde dat iemand het van mij hoorde in plaats van er via internet achterkwam. Zo kan je je eigen afwegingen maken wat voor jou het beste moment is. Soms dient het moment zichzelf aan. Bijvoorbeeld omdat iemand ergens over praat dat linkt aan autisme en je daarop wil aanhaken. Soms is het slimmer om te wachten. Bijvoorbeeld bij een sollicitatie. Dat is afhankelijk van het soort werk en de werkcultuur. Als je erover twijfelt wanneer je het wil vertellen, kan je het moment ook bespreken met iemand die jou goed kent, zoals een goede vriend of begeleider.

Hoe zeg je het?

Als je het wil gaan kan vertellen, kan het fijn om een beetje voorbereid te zijn op je woordkeus. Is autisme voor jou een stoornis of ben je anders en spreek je liever van neurodiversiteit? Zeg je dat je autisme hebt of dat je autistisch bent? Dat is persoonlijk, dus vertel het in je eigen woorden. Je kan kort iets theoretisch uitleggen, zoals dat het gaat om een andere manier van informatieverwerking en dat je altijd al autistisch bent geweest omdat je brein gewoon zo is. Je bent er mee geboren.

Het kan ook een optie zijn dat je ‘autisme’ niet letterlijk noemt, maar dat je vertelt over de kenmerken. Dan zeg je bijvoorbeeld dat je erg gevoelig bent voor prikkels en dat je snel overprikkeld bent. Of je deelt dat je sociaal contact en communicatie best wel ingewikkeld vindt, dat je naderhand altijd een poosje erg moe bent. Voor het delen van één van de kenmerken kan er ook een concrete aanleiding zijn. Als iemand bijvoorbeeld steeds spontane dingen wil doen, maar jij niet, kan je aangeven dat je tijd nodig hebt om je ergens op voor te bereiden en bij spontane voorstellen meestal een ‘nee’ moet zeggen. Door het benoemen van kenmerken, ga je weg van het hele theoretische en heeft het meer praktische waarde. Je laat zien wat wel en niet werkt voor jou en wat je behoeften zijn. Dat is ook meer invoelbaar voor anderen.

Neem de tijd

Het heeft mij overigens veel tijd gekost om autisme goed te kunnen verwoorden. En dan vooral wat het voor mij persoonlijk betekent in mijn leven. Afhankelijk van hoe goed je het zelf weet, kan je het ook naar de ander vertellen natuurlijk. Je proces mag in de communicatie naar voren komen. Als je het nog lastig vindt om het te benoemen, kan je bijvoorbeeld iets zeggen als: “Ik heb nog maar pas mijn autismediagnose, dus ben het nog een beetje aan het uitzoeken allemaal.” Ik heb zelf gemerkt dat verder zijn met mijn acceptatie helpt in sociale contacten. Ik sta steviger in mijn schoenen en maak me niet meer druk over wat anderen ervan vinden. Houd er rekening meer dat, op de momenten dat je juist nog erg zoekend bent, het zo kan zijn dat je dan nog wat gevoeliger bent voor reacties op het benoemen van je autisme(kenmerken). Het kost dan nog meer energie om erover te praten, dus neem je rust daarna.

Jij bepaalt in ieder geval aan wie je het vertelt, wanneer en hoe. Sta achteraf ook eens stil bij hoe je het vond om te vertellen. Wat was de reactie en hoe vond je dat? Ik heb gelukkig niet vaak negatieve reacties gehad van mensen. Ook wel omdat ik het daadkrachtig zeg. Hoogstens zijn ze verbaasd, wat ik niet vreemd vind omdat je autisme nu eenmaal niet ziet. Vroeger wilde ik graag bevestiging en erkenning maar die behoefte heb ik nu niet meer. Ik wilde vroeger ook vaak meteen een heel college over autisme geven, maar doe dat nu niet meer. Houd het behapbaar is mijn laatste advies. Succes!

Wat is jouw ervaring met vertellen over autisme?

  1. MathHans

    Geweldig Mandy.

    Ik merk dat je een master in de psyche bent. Ik vind het namelijk een hele goede blog. Je schrijft precies op, wat ergens in mijn hoofd nog een plekje aan het zoeken is.

    Ik ben vijf jaar geleden mijn officiële diagnose gaan halen. Niet omdat ik er over twijfelde of ik autisme heb (of autistisch ben). Nee ik zocht naar rechtvaardiging om er over te mogen praten. Daar ben ik namelijk nog steeds van overtuigd dat eigenlijk alleen mensen met autisme echt weten waar ze over praten.

    Ik heb mijn eigen motivatie echt wel duidelijk. En herken dat het delen ook helpt om echt verbonden te kunnen zijn met anderen. Gisteren was de laatste schooldag en dan wensen we elkaar een fijne vakantie toe. Normaal niet meer dan een mondelinge wens en een vriendelijke handdruk. Maar nu ging ik naar huis met wat extra’s. Een persoonlijk bedankkaartje met een hele grote doos Merci (voor bijles), een kaartje met steunbetuiging (mijn vader is op 10 juni overleden) die mijn collega persoonlijk wilde overhandigen en een drankpakketje voor helpen bij het examenbureau.

    Wil je nog meer voorbeelden van herkenning in bovenstaande blog?

    Groet,
    Hans

Geef een reactie