10 tips bij een vermoeden van autisme en de zoektocht daarna

Veel volwassenen die al langer vastlopen in werk, therapie, sociaal of elders, herkennen zich in het steeds meer genuanceerde beeld van ADHD of autisme. Het kan ook zijn dat iemand jou wijst op autisme en je daardoor aan het denken wordt gezet. Een vermoeden van autisme bij jezelf kan uitnodigen tot zelfonderzoek. Zelfkennis kan je verder vooruit helpen, maar je kan ook verdwalen in alle (online) informatie die er tegenwoordig is.

Zelf kreeg ik een autismeclassificatie en diagnose op mijn zevenentwintigste en voor mij is het heel belangrijk geweest voor mijn leven en mentale gezondheid. Bij mij was de aanleiding dat een psycholoog, die me behandelde voor OCD, me aanspoorde om eens over het syndroom van Asperger te lezen. Dat heb ik gedaan en vervolgens heb ik diagnostisch onderzoek gehad naar autisme. Het hielp me dat ik het al een beetje kon verwoorden doordat ik er al wat over gelezen had. Ondanks de opluchting na het onderzoek, stond mijn wereld even flink op zijn kop en ik miste soms houvast in die periode. Daarom heb ik tien tips voor je om deze zoektocht gemakkelijker te maken. Voor mij ging de zoektocht ook door na de diagnose.

Tips bij een vermoeden van autisme

1. Gebruik verschillende bronnen van verschillende mensen. Boeken, blogs en vlogs bijvoorbeeld. En doe testjes op internet. Ben je daarbij bewust van de soort bron. Gaat het om een persoonlijke ervaring of om een uitkomst van een onderzoek bijvoorbeeld? Gaat het om een feit of niet?
2. Als je kenmerken van autisme herkent, schrijf die dan op. Je kan lijstjes maken of mindmappen. En geef daar concrete voorbeelden bij van jouw ervaring en situaties uit je eigen leven. Zo krijg je overzicht en maak je de theorie concreter en persoonlijk. 
3. Schrijf vooral ook op wat je NIET herkent of maar deels. Ook dat geeft inzicht en je wil niet alleen maar bevestiging zoeken van dat je wel autistisch bent. Zie ook het filmpje hieronder over confirmation bias. Juist een open houding is goed. Kritisch zijn is belangrijk. (Ik kreeg eens te horen van iemand van het UWV, die mij overigens nog nooit gezien had, dat ik de diagnose naar mijn hand had gezet omdat ik me ingelezen had over autisme. Nou geloof me, zo werkt het echt niet! Ik ben eerlijk en wil helemaal niet iets krijgen wat ik niet heb.)
4. Als je een kenmerk van autisme herkent, kijk dan naar de dieperliggende reden. Autisme is immers niet iets oppervlakkigs. Dat is een kern van anders zijn en die uit zich in bepaalde typische gedragskenmerken. Maar geen enkel los gedragskenmerk is typisch autistisch.  Als je bijvoorbeeld extreem gevoelig bent voor prikkels kan dat door autisme komen, maar ook door bijvoorbeeld trauma, hoogsensitief zijn, een burn-out of hersenletsel. Waarom, wanneer en hoe ben jij gevoelig voor prikkels?
5. Als je een bepaalde theorie over autisme niet herkent, zoals geen Theory of Mind hebben, wil het niet gelijk zeggen dat je niet autistisch bent. Misschien herken je je wel in de Intense Wereld Theorie bijvoorbeeld: dat je niet ongevoelig bent, maar juist hypergevoelig. Het is dus goed om in je achterhoofd te houden dat DE waarheid of DE theorie over autisme niet bestaat. Het is nog lang een onderzoeksgebied zonder einde.

Nog 5 overige tips

1. Kom in contact met andere mensen die hierin zoekend zijn. Een zoektocht kan best eenzaam zijn. Zeker als je omgeving niet begrijpt waarom je hiermee bezig bent. Stel bijvoorbeeld eens een vraag in een Facebookgroep voor mensen met autisme of met een vermoeden van autisme. 
2. Probeer het zelfonderzoek te zien als een zoektocht die jezelf verder kan helpen los van het resultaat. Door steeds beter te leren luisteren naar wie je echt bent, wat je behoefte is en wat je verder nodig hebt. Los van of het nou wel of niet autisme is. Zelfkennis kan je sowieso al helpen om beter voor jezelf te zorgen en om beter te weten wat je grenzen en mogelijkheden zijn. 
3. Het is oké en normaal als je twijfelt of je nu wel of niet autistisch bent. Je hoeft niet alle antwoorden snel of zelf te vinden. Probeer die twijfel te verdragen en kom regelmatig uit je hoofd. Ga bij piekeren bijvoorbeeld sporten of iets anders doen waarbij je de aandacht even naar je lijf verplaatst. Mindfulness is iets wat mij helpt.
4. Probeer ook met andere dingen bezig te houden dan autisme. Zoek afleiding van de hyperfocus op: ‘Heb ik autisme? Heb ik autisme? Heb ik autisme?’ Het antwoord vind je toch niet snel, want autisme is nu eenmaal iets complex. Inzichten komen met de tijd.  
5. Het is het overwegen waard om een diagnosetraject in te gaan na je zelfonderzoek. Bespreek met je huisarts of dat nodig is en waar je terecht kan (houd rekening met lange wachtlijsten). Het diagnostisch onderzoek zelf en het resultaat geven kennis en de mogelijkheid tot houvast, steun en hulp. Maar het blijft heel persoonlijk wat helpt en nodig is en besef dat je leven niet alleen afhangt van de DSM-5-classificatie.

Bonustip

Mensen met autisme zijn vaak denkers. Veel energie zit in het hoofd. Het is daarnaast wel belangrijk en gezond om te voelen en je daar bewust van te zijn. Dus vergeet niet regelmatig stil te staan bij je emoties en wat er in je lichaam gebeurt. Ben je moe? Voel je je verdrietig? Voel je opluchting? Ben je boos? Et cetera. Als dat niet goed is het juist ook een mooi punt om aan te kaarten bij een huisarts of hulpverlener.

Dat waren mijn tips bij een vermoeden van autisme. Veel succes met je zelfonderzoek en met het eventuele diagnostisch onderzoek daarna.

Deel jouw ervaring of aanvullende tips bij zelfonderzoek naar autisme vooral onder in de reacties. Vragen aan mij kun je ook hieronder zetten.