Het coronavirus zet onze levens op zijn kop. Deze coronacrisis komt onverwacht, waardoor we ons niet hebben kunnen voorbereiden. Daarnaast is deze plotselinge verandering groots en onbekend. Dat brengt nogal wat te weeg, ook in mijn leven.
Coronacrisis en autisme
Dat heeft bij mij deels te maken met autisme. Natuurlijk is iedereen met autisme anders. Sommigen komen juist tot rust, voor sommigen verandert er niet veel en anderen zijn van slag en functioneren slechter.
Hier wat zaken waar mensen met autisme tegen aan kunnen lopen bij een verandering:
- Moeite hebben met prioriteiten stellen. Wat kan doorgaan en wat niet? En wat heeft nu nut? Wat is belangrijk?
- Moeite hebben met veranderingen. Voor mij is dat bijvoorbeeld dat ik nu veel bel, terwijl ik dat normaal zoveel mogelijk vermijd. Het is zoeken voor mij hoe dit aan te pakken.
- Vervallen in details over wat wel en niet mag, informatie blijven opzoeken om duidelijkheid te krijgen of geobsedeerd raken door het onderwerp ‘coronocrisis’. Met als gevolg onrust, moeheid, prikkelbaarheid, niet toekomen aan andere dingen en overprikkeld raken.
- Je gevoelens en emoties niet kunnen duiden. Ik heb geen idee wat te zeggen als iemand vraagt hoe het gaat. Ik weet wel wat ik doe, maar kan niet goed ervaren wat ik voel van binnen.
- Er heel slecht tegen kunnen als anderen zich niet aan de regels houden, zoals dat je 1,5 meter afstand moet houden. Mij irriteert dat en ik raak er weer van in de war wat nou wel en niet mag.
- Als je therapie en/of begeleiding hebt, is die mogelijk ineens anders ingevuld. Bijvoorbeeld digitaal. Juist bij een verandering, hebben mensen met autisme steun nodig, dus hopelijk blijft die steun aanwezig. Gelukkig zie ik mijn begeleidster nog steeds.
- Het is ook de kunst om niet onderprikkeld te raken. Ik moet mezelf echt mentaal blijven uitdagen, met e-cursussen bijvoorbeeld, om niet lusteloos en somber te worden.
Wat mij helpt in deze coronacrisis
Belangrijk is dat ik me zoveel mogelijk aan mijn planning houd.
Toekomen aan wat voor mij belangrijk is
Omdat ik nogal kan vervallen in bijzaken als ik onrustig ben, lukt het regelmatig niet om aan alles toe te komen. Dan gaat mijn tijd op aan plannen, social media, dingen opzoeken op internet, piekeren en meer zaken waar ik liever niet te veel tijd niet aan besteed. Dan kom ik niet genoeg toe aan voor mij belangrijke dingen, zoals een boek lezen of een les van een e-cursus doen.
Met mijn begeleidster maak ik afspraken om toch toe te komen aan belangrijke dingen zoals yoga en op tijd naar bed gaan. Het is fijn dat ik met haar nog in contact ben. Soms zie ik haar en dan gaan we wandelen. Met vriendinnen, familie en collega’s heb ik minder contact dan normaal. Mijn zusje zie ik wel nog geregeld. Zij brengt me altijd aan het lachen. Ik zou me rot voelen als ik niemand meer face-to-face zou zien. Dan zit ik de hele dag met mijn eigen hoofd opgescheept. Hellup!
Bezig blijven
Verder kan ik tijdens de coronacrisis gelukkig makkelijk thuiswerken. Mijn normale werkzaamheden, administratie en communicatie, doe ik toch al op de computer. Het scheelt dat ik minder afleiding heb nu ik niet in een kantoortuin werk, maar het is wel minder gezellig.
Ik kan me buiten werk om, thuis gelukkig ook goed vermaken. Veel van mijn normale bezigheden deed ik al alleen, zoals schrijven. Misschien verandert er gemiddeld genomen wel minder voor volwassenen met autisme, zonder kinderen, omdat ze al wat meer thuis zitten dan anderen en zich goed alleen kunnen vermaken (voorzichtige hypothese). Anderzijds komen veranderingen voor mensen met autisme vaak harder aan, mentaal gezien.
Iedereen ervaart de Coronacrisis anders
Ook mensen zonder autisme zijn nu ontregeld en vinden alle onzekerheid lastig. Het is zo’n aparte situatie, die moeilijk is te overzien. We moeten allemaal nog onze weg hierin vinden en elkaar adviseren is lastig. Het is echt een andere mindset die je moet hebben nu. Ieders situatie brengt unieke problemen, maar ook voordelen met zich mee.
Het is een opgave om alles alleen voor mezelf te doen en alle motivatie en energie uit mezelf te halen.
Ik ben bijvoorbeeld vrijgezel. Nu ik weinig afspreek met mensen, voel ik me wel eens eenzaam. Ik heb ook minder afleiding, minder humor en kan minder delen. Het is ook een opgave om alles alleen voor mezelf te doen en alle motivatie en energie uit mezelf te halen.
Aan de andere kant kan ik mijn eigen plan trekken, heb ik een rustig huis, hoef ik niet voor anderen te zorgen en ik hoef met niemand rekening te houden. En ik heb mijn hondje Josje. Zij maakt me aan het lachen, ik kan tegen haar praten, met haar wandelen in de zon en knuffelen.
We weten niet hoe lang dit nog duurt..
We kunnen alleen maar proberen begrip te hebben voor ieders bijzondere situatie. Compassie kan iemand de dag door helpen, in tegenstelling tot alles maar weg relativeren. We kunnen naar elkaar luisteren, waarbij problemen en negatieve gevoelens er mogen zijn. En daarnaast kunnen we elkaar de dag door helpen en de verbinding blijven zoeken. En elkaar ook opbeuren, met memes bijvoorbeeld.
Bij mij gaat tot nu toe best goed, maar ik moet er niet aan denken dat iemand die ik goed ken ziek word. En ik mag nog leren meer te voelen en meer te ervaren, in plaats van steeds maar in actie te blijven. Ik mis het om ergens naar uit te kijken, om afwisseling te hebben in mijn week, maar voorlopig is het niet anders.
Ik hoop dat ik de komende tijd kan benutten door veel ict te leren en door eens goed en diepgaand tot rust te komen. En ik hoop dat we allemaal duurzamer blijven leven als de crisis eenmaal voorbij is.
Hoe beleef, leef en overleef jij deze crisis?
Naomi
Dit is allemaal zó herkenbaar! Ik merk dat er qua dagelijks leven niet heel veel is veranderd (ik werkte al niet meer), maar dat het nu toch anders voelt. Met name alle onduidelijkheid, op zo’n beetje alle gebieden van het leven nu, vind ik heel erg ingewikkeld.
Mandy
Precies, het gevoel is anders, ook al is je dag misschien hetzelfde qua bezigheden. Ik kan me er moeilijk voor afsluiten, voor de buitenwereld.
davidbrys
Vóór de crisis was naar de supermarkt gaan al een héle opdracht. Eentje waar ik altijd kletsnat van het zweet weer van thuis kwam. Zéker in het begin van de crisis, toen alles nog niet zo georganiseerd was als nu, vond ik het HEL! Ondertussen heeft “mijn” supermarkt de zaken al wat beter georganiseerd. Maar ik kijk er toch altijd tegenop als ik die ellenlange rij van mensen zie buiten staan. Gelukkig is het buiten en komt niemand binnen de “intieme” afstand.
Voor de rest kom ik niet buiten, zoals het hier in België verplicht is. “Alléén voor noodzakelijkheden!” Ik heb er niet zo’n probleem mee. Binnen voel ik me veilig. Veel dingen zijn tegenwoordig ook online te bestellen, dus als ergens nood aan is, is dat een zegen.
Op het werk is het 100% thuiswerken. Ook dat valt goed mee, op de lichamelijke ongemakken na, want mijn inrichting is niet zo ergonomisch als op het werk. Het grappige is wel dat ik momenteel dagelijks véél meer met mijn collega’s praat als vroeger. Dit komt door de dagelijkse online groepmeetings. Dat had ik niet verwacht.
Mandy
Kan je ergonomische middelen niet voor even naar huis halen van je werk? Een stoel, een muis, ..?
davidbrys
Muis & matje zijn hier thuis idem als op het werk. ’t Is voor combinatie stoel, bureau. Ik heb nog dezelfde bureau als tijdens mijn schooljaren en toen kende ik nog niets van ergonomie, laat staan dat ik een computer had. Na twee weken heb ik mijn werklaptop verhuisd naar de eettafel, zit nét ietsiepietsie beter om langere periodes aan te zitten, maar nog niet 100%. Tsja, ik had nooit gedacht dat ik ooit voor zo’n lange tijd vijf dagen per week van 7 tot 15u30 hier achter die bureau zou moeten werken. Maar ’t is een luxeprobleem, dat besef ik… 😏
Do
Hallo Mandy,
Voor mij ook heel herkenbaar. Voor zowel mensen met als zonder autisme is dit een bijzondere tijd.
En zowel over- als onderprikkeling blijven aandachtspunten.
Het daagt mij uit om er het beste van te maken. En soms breng ik het gewoon even niet op om de dingen voor mezelf alleen te doen. Ik oefen mezelf in mildheid, dat helpt. En contact hebben met mijn familie en vrienden per telefoon, FaceTime.
En ik heb ook contact met een coach. Want het helpt me als iemand op een liefdevolle manier , aansluitend bij jou, je een ander perspectief aanreikt. Waarmee ik vervolgens weer verder kan.
Daarnaast helpt bezig zijn in mijn tuin, een wandeling maken en letterlijk mijn zinnen te verzetten me ook. Werken helpt me daarin ook.
De grootste troost voor mij is dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten, met allemaal onze eigen uitdagingen en mooie kanten! Ik wens je een heel fijn Paasweekend!
Mandy
Mildheid is inderdaad ook heel goed <3
steven marien (@marien_steven)
Eigenlijk kan corona mij niet veel schelen voor mezelf, ik kan het toch niet tegenhouden als ik zou moeten een trage verstikkingsdood sterven door corona. Al zou ik toch liever snel en pijnloos sterven als ik mag kiezen, maar ik mag niet kiezen, corona kiest.
Ik hoop natuurlijk dat gezonde mensen niet besmet worden, of toch tenminste het overleven. Maar ik ben niet meer gezond. Ik ben altijd moe en misselijk door crohn en pillen en operatie. En dat is me aan het kraken, of heeft me al gekraakt, want ik ben nogal zwak in pijn en ziekte verdragen (mannen schijnen kleinzerig te zijn en ik kan het bevestigen). En eerlijk moet ik toegeven dat ik stiekem hoop dat ik als zieke persoon verlost word uit mijn zieke toestand. Dat is ook het doel van corona denk ik zieke mensen zo als ik helpen. Want ziek zijn is niet leuk en corona weet dat. Het is een harde boodschap die corona ons brengt, maar als je het als helpen ziet is alles zo duister nog niet.
Sterkte voor iedereen die bang is.
FransTraas
Ik herken het.