Als een Alien de DSM zou lezen

Gisterenavond was ik op de Tilburgse campus voor een lezing over de DSM. Bijna een jaar geleden is het al weer dat ik mijn bachelordiploma haalde. De lezing hoorde bij een congres over emoties en was openbaar (paar keer gecheckt).

College op de universiteit

Toen ik studeerde heb ik geen enkel college gemist. Nou ja, eentje dan. Ik moest naar het UWV voor een hoorzitting over het stopzetten van mijn Wajong-uitkering. Ik vond het vreselijk om mijn college te missen. Gelukkig kon ik iemand vinden die het voor me wilde opnemen. Ik ben leergierig, maar het wordt vaak dwangmatig. Gisteren was ik veel te moe om nog de deur uit te gaan, maar het stond in mijn agenda. De lezing duurde gelukkig maar een uurtje.

Spreker was Hoogleraar Psychiatrische Epidemiologie Peter de Jonge; werkzaam voor het project HoeGekIsNL. Ik maakte aantekeningen, dus het leek alsof ik daar zat voor mijn studie. En ik vind het fijn om iets met mijn handen te doen en wilde de kennis ook mee naar huis nemen. Ik vind het leuk om kennis verder te verspreiden. De hoogleraar sprak over problemen met de DSM (psychiatrisch handboek) in het algemeen en met depressie specifiek.

Zijn punten over de DSM, in mijn woorden

1. Hij vertelde het aan de hand van een Alien. Hoe zou een buitenstaander naar de DSM kijken? Hij zou denken dat mentale stoornissen categoriaal zijn. Dat is echter niet zo, want het gaat om een continuüm of spectrum. Iemand die niet psychotisch is, kan best een keertje wantrouwig zijn. Bij een psychose is de frequentie of intensiteit echter anders.
2. De Alien zou denken dat er naast symptomen geen positieve eigenschappen zijn. Naast de ziekte is er echter variatie in positieve eigenschappen, maar de DSM zegt daar niets over. Iemand met een depressie kan bijvoorbeeld nog lachen, maar een ander weer niet.
3. De Alien zou denken dat de richting van een symptoom niet belangrijk is. Bij een depressie zijn er symptomen die tegengesteld zijn aan elkaar. De ene depressieve persoon valt af en de ander komt aan. De ene slaapt veel en de andere weinig. Dat zijn grote verschillen en dat is lastig voor o.a. wetenschappelijk onderzoek.
4. De Alien zou denken dat depressie en angst onafhankelijk zijn. Uit onderzoek blijkt echter dat depressie zonder angst niet voorkomt. Antidepressiva werken ook niet specifiek voor depressies, maar net zo goed voor andere stoornissen (als ze al werken). Dit wil niet zeggen dat depressies niet bestaan, maar over de oorzaken is nog maar weinig bekend.
5. De Alien zou denken dat de aanwezigheid van mentale stoornissen gedefinieerd wordt door verschillen tussen mensen. Verschillen binnen een persoon zijn echter belangrijker. De DSM is gericht op gemiddelden, maar mensen zijn te verschillend. Gemiddelden zijn in de praktijk moeilijk toepasbaar op individuen.

Er is nog een wereld te winnen

Dit is geen nieuws voor veel cliënten, maar wat fijn dat hoogleraren dit ook steeds beter beseffen en communiceren naar de buitenwereld.

Ik heb me in mijn studie vaak geërgerd aan het grote gat tussen wetenschap en praktijk. Het lijkt me wel wat om ervaringsdeskundig psycholoog te worden. Al kan ik het gat maar een millimeter dichten… Na een jaar pauze, begint studeren te kriebelen.

Ga jij wel eens naar een lezing?