Leven op het autismespectrum

Alle blogs, Co-morbiditeit

Controleren; check, check, dubbelcheck

In 2008 was ik opgenomen in De Viersprong in Halsteren voor een dwangmatige persoonlijkheidsstoornis. Autisme was nog niet geconstateerd. Iedere zondag zette ik toen mijn fiets op het station om met de trein naar Bergen op Zoom te gaan. Vanaf daar moest ik met de bus naar kliniek. Dit bijna een jaar lang op iedere zondag. Elke keer zag ik tegen het reizen op en ging mijn hart te keer. Ik probeerde grip te krijgen, onder andere door van alles te controleren. Eén keer ging het toch mis, want ik was mijn fietssleutel verloren. Stress!

controleren

Positief moeten zijn 

In de kliniek kreeg ik, bekend als perfectionist, complimenten toen ik vertelde wat er gebeurd was. Het was goed dat ik de controle losliet! Hoera! Dat het niks met controle te maken had, kon ik niet verwoorden. Dus voelde ik me ongezien en onbegrepen. Ik wist namelijk dat ik geen compliment nodig had, maar zorg. Zorg voor de oorzaak (overprikkeld en oververmoeid zijn) en voor het gevolg (overstuur zijn) van mijn sleutel verliezen.  

Mensen zagen wel mijn frustratie, maar dachten dat dat was omdat ik geen complimenten kon ontvangen. Er werd niet gekeken naar wat er bij mij van binnen speelde qua gedachten en emoties. De interpretatie van wat men zag, het gedrag, klopte niet. Ik moest simpelweg het compliment accepteren en positief zijn. 

Controleren is niet altijd controledrang 

In mijn verdere leven ben ik vaker mijn sleutel verloren. Iets wat veel mensen niet bij mij vinden passen, omdat ik zo georganiseerd en gestructureerd leef. Dat is deels karakter, maar ook noodzaak vanwege mijn autisme. Juist omdat ik dingen vergeet als mijn routines verstoord worden of te veel gedachten heb. 

En iets vergeten heeft consequenties. Zo ben ik eens vergeten om mijn fiets op slot te zetten, waardoor die gestolen werd. Ook ben ik een sleutel verloren van kantoor, wat dus niet mijn sleutel was. En ik heb mezelf al een paar keer buitengesloten. Inmiddels zorg ik ervoor dat minimaal één persoon een reservesleutel heeft van mijn huis. 

Na de stress en frustratie als er iets misgaat, probeer ik mezelf te herpakken en het te zien als signaal. Ik heb te veel aan mijn hoofd, of het nu negatieve of positieve dingen zijn. Ik moet dus extra op mijn grenzen letten en de tijd nemen bij schakelmomenten (zoals van huis vertrekken).

Dubbelchecken of ik mijn sleutel bij me heb, is noodzaak en geen controledwang. Als je vaak dwangmatig bent, wil dat niet zeggen dat al je gedrag is toe te schrijven aan de dwangmatige persoonlijkheidsstoornis of dwangstoornis. Controleren kan meerdere oorzaken en functies hebben.

Interpretaties als gespreksopener 

Het herinnert me soms weer aan de kliniek en hoe onbegrepen ik me vaak voelde omdat ik toen nog weinig zelfinzicht had en niet de woorden had voor wat er in mij speelde. Logisch dat men mij vaak niet begreep en dat ik me eenzaam voelde. Nu neem ik dat niemand meer kwalijk, want ik geloof dat de intenties goed waren. 

Het laat wel zien hoe belangrijk het is om interpretaties niet als feit te zien, maar als een mogelijke verklaring. Die mogen benoemd worden; niet als mededeling, maar om er een gesprek over aan te gaan. Dan check je of het klopt wat je vermoedt. Dat is een sleutel die een deur naar contact opent in plaats van sluit. Een sleutel om niet vergeten! 

Heb jij ook ervaringen met therapeuten die iets verkeerd interpreteren?

  1. marieke

    Wat beschrijf je mooi hoe je alles beleefd. Onze dochter zit nu in het traject en mijn gedachtes gaan alle kanten op is het nu dit of is het dat. Totdat ik jou blog lees en alle puzzelstukjes in elkaar vallen. Autisme is zoveel omvattend en dat zie ik ook terug bij onze dochter. Voor onze dochter is het belangrijk weer wat meer grip te krijgen op haar leven. Ze zit in een diep dal, maar wij zien dat ze weer hele kleine stapjes maakt in contact maken naar ons. Wat voor andere niet zichtbaar is is voor ons een stap. Dank je wel voor het delen.

    • Reactie door auteur

      Hoi Marieke, dankjewel voor je mooie reactie. Wat kleine stappen lijken, kunnen hele grote of mooie dingen zijn. 😉 Heel veel liefs voor jullie.

      • Johannes

        Als allereerste mooie blog verhalen zo herkenbaar ben ze bijna allemaal aan het doorlezen. Het voorbeeld met de sleutels is zo herkenbaar en jk heb dat ook met de mobiele telefoon het is geen dwang maar noodzaak. Als je dan ook nog gestoort wordt in de controle en of dat er iets niet klopt dan gaat het mis. Heb je sleutels niet in de juist broekzak ga je zoeken waardoor je de telefoon uit zijn vaste jas zak haalt en weg legt. Je vind je sleutels maar vergeet je telefoon. Kan er achter af vaak wel om lachen maar op het moment erg energie slopende activiteiten.

  2. Wilma

    Hoi Mandy, je verhaal is erg herkenbaar voor mij. Ik heb in 2011 een deeltijdbehandeling gehad voor dwangmatige persoonlijkheidsstoornis, waar veel later autisme onder bleek te zitten. Ondanks dat mijn werkelijke probleem in die therapie niet duidelijk werd, heb ik er wel veel geleerd. Aan de ene kant verbaast het me dat ze niet aan autisme dachten, aan de andere kant is het zo dat autisme bij vrouwen nog niet zo heel lang erkend en herkend wordt.

  3. Therapeuten de laatste keer dat ik daar kwam was in 2005. Ik kwam daar vooral omdat ze mij daar brachten. Om te zien wat me mankeerden, al zou ik niet weten wat me mankeerden eigenlijk toen, nu ook niet. Wat ze allemaal interpreteerden zag ik pas veel later in mijn papieren. En gedeeltelijk klopt het ik communiceer nog steeds niet normaal. Maar als ik naar de dokter moet dan moet ik wel iets zeggen. Dus moet ik wel communiceren maar dat kon ik altijd al. Enkel moest dit beschreven worden omdat mijn gezicht neutraal is. En uiteindelijk is dat geen misdaad, het is gewoon dat. De wereld is verziekt alles wat afwijkt moet weggestopt worden. Het is verkeerd, gelukkig kon ik kledingbakken doen in de normale wereld, niet in beschutte wereld zo als me voorspeld werd. Maar enkel door men ouders en niet door de wereld, de wereld had tunnelvisie. Ik vlieg rond de tunnel en al wie er in blijft zal bij zijn interpretatie blijven.

  4. Zeker en vast! Meestal categoriseer ik dat dan bij “te hoge verwachtingen” van mijn kant. Ik heb zelf wat psychologische achtergrond in mijn studie “Assistent in de Psychologie” meegekregen en ben uiteindelijk gaan beseffen dat de theorie één ding is, de praktijk is iets anders. Iedereen kan afstuderen als psycholoog of therapeut, maar om het goed te gebruiken… De beste therapeut is diegene die op pensioen is, want hij heeft niets meer bij te leren. Waarom geen énkele van mijn vorige therapeuten gedurende twintig jaar een notie van autisme heeft ontdekt in mij, vind ik nog steeds een raadsel.

Geef een reactie