Iets pas doen, als je er zelf klaar voor bent, kan veel onnodige strijd schelen is mijn ervaring. Wat voor mij één van de belangrijkste inzichten is geweest na het krijgen van autismeclassificatie en -diagnose, is dat de norm vaak niet passend is voor mij. Als ik daar wel aan probeer te voldoen, krijg ik namelijk psychische klachten. Het blijft voor mij daarom een aandachtspunt om te kijken naar wat goed voor mij is bij alles in mijn leven. Als ik te veel psychische klachten krijg, betekent dat voor mij dat ik over mijn grenzen ga. Dan moet ik dus weer dichter bij mezelf komen en meer rekening houden met mijn autismekenmerken.
Het kan ook betekenen dat ik ergens mee stop of iets pauzeer. Zo ben ik begin dit jaar gestopt met mijn werk als communicatiemedewerker en ben ik deze zomer gestart met mijn stage psychologie. Dat na een pauze van een paar jaar. Toen ik de vorige keer namelijk stage wilde lopen, liep ik vast in mijn zoektocht. Het solliciteren bracht alleen maar angst, spanning en dus tranen teweeg. Ik kon niets passend vinden dus werd mijn passie voor psychologie ondergesneeuwd.
Passende stage gezocht en gevonden!
Maar een paar jaar verder heb ik een passende stage gevonden. Dankzij meer zelfinzicht en meer zelfvertrouwen heb ik kunnen zorgen voor bepaalde voorwaarden zodat ik toch nog, op mijn 34e, stage kan lopen. Zonder tekort te doen aan de eisen van een wetenschappelijke opleiding natuurlijk.
Wat zijn de voorwaarden dan?
- Ik heb een stage gevonden bij dezelfde organisatie waar ik eerder al werkte op een andere afdeling. En ook via iemand die ik al kende en die ik benaderd heb. Die bekendheid van personen en de werkplek geeft vertrouwen.
- Ik kan op de fiets, zodat ik niet met het ov hoef, en kan ook deels thuis aan de slag (scheelt veel prikkels).
- Ik heb zelf het aantal uren per week kunnen bepalen. Het is voor mij geen probleem dat ik dan een paar maanden langer stage moet lopen.
- De werkzaamheden zijn bewust gekozen en passen bij mijn kwaliteiten, zoals goed kunnen analyseren en zorgvuldig werken.
- Ik ken mijn valkuilen beter en kan daar dus ook op inspelen, zoals de rode draad visualiseren van waar ik mee bezig ben omdat ik me anders verlies in details.
- Ik durf ook open te zijn over mijn kwetsbaarheden en dat geeft me de ruimte om mezelf te durven zijn en mijn grenzen aan te geven.
Heel fijn dat de organisatie mij deze kans biedt. Ik moest even een drempel over, maar ben uiteindelijk toch met goede moed en zin begonnen.
Het is nooit te laten om te leren of studeren. Dat ik mijn psychologiestudie al meerdere keren heb onderbroken heeft niets te maken met niet intelligent zijn of geen motivatie hebben. Toen ik in 2006 als 18-jarige begon in Nijmegen had ik nog te veel psychische problemen en kon ik niet op een gezonde manier studeren. Toen ik in 2010 mijn bachelor psychologie begin in Tilburg was ik veel wijsheid rijker en kon ik het studeren al iets fijner maken. Ik deed er bewust 4,5 jaar in plaats van 3 jaar over. In 2016 ging ik de master doen aan de Open Universiteit, omdat je daar niet zo vast zit aan het stramien van een collegejaar maar vak voor vak kunt kopen. Dat gaf mij eigen regie en niet zo’n druk van buitenaf. Na de theorievakken liep ik dus vast op mijn stage en stopte ik.
Ziek worden van de norm
Eigen regie is voor mij belangrijk. Ik maak dus bewust keuzes wat voor mij passend en haalbaar is. En als ik het verkeerd heb ingeschat wil ik ook weer kunnen bijsturen. Naast eigen regie is intrinsieke motivatie belangrijk. Vroeger keek ik daar niet naar en was ik vooral bezig met nadoen van de rest. Zo ging ik rijlessen volgen toen ik 18 werd, terwijl ik daar totaal niet klaar was. Ik was zo onzeker en de lessen werden een jarenlange frustratie waarmee ik maar doorging omdat ik net als anderen mijn rijbewijs wilde halen. Dat is gelukt, maar ik rijd toch geen auto.. De negatieve associaties zijn te groot.
Nu kijk ik er wel voor uit om iets alleen maar te doen omdat het de norm is. Als de norm niet goed is voor mij, wijk ik er maar beter van af voor mijn en ieders veiligheid (op de weg :p). Ik weet ook dat ik soms wel heel goed de norm kan behalen, zoals vroeger met mijn vwo-diploma dat ik haalde zonder te blijven zitten. Maar ik was wel zes jaar ongelukkig omdat ik koste wat koste hoge cijfers wilde halen. Zo werd ik niet ongesteld in die periode van de stress. Mijn eigenwaarde hing af van mijn prestaties.
Iets doen als je er zelf klaar voor bent is gezond
Presteren is gelukkig niet meer het belangrijkste in mijn leven. Juist als de nadruk daarop ligt, gaat de angst het van me overnemen en trek ik me liever terug. Vanuit zelfkennis, eigen regie en intrinsieke motivatie, kom ik veel verder. Dan komt er ruimte, dan durf ik meer en zie ik wat ik wel kan. Nu wilde ik graag verder mijn studie omdat ik graag een mentale uitdaging wilde. Bij die nieuwe stappen is wel tijd nodig. Tijd om een idee uit te werken en voorbereidingen te treffen zijn essentieel. Ik moet niet van het ene avontuur in het andere storten, maar heb tussendoor rusttijd nodig.
Dat kan gelukkig omdat ik in de Wajong zit en dus niet financieel in een gat val. Het is pijnlijk dat niet iedereen die het nodig heeft die optie heeft, terwijl meer mensen toe zijn aan een pauze af en toe. Een pauze om uit te rusten en jezelf te vinden zonder continu beïnvloed te worden door anderen. Of ten minste niet door anderen die jou niet goed kennen. Iemand die je wel goed kent, kan je juist steunen om af en toe eens even goed stil te staan samen met jou of je nog wel doet wat goed voor jou is. Of dat je te veel doet wat de norm is ten koste van jouw welzijn en gezondheid.
Afwijken vergt moed en steun
Ik denk overigens wel dat het meestal makkelijker is om de norm wel te volgen als dat lukt en te studeren en werken zonder onderbrekingen. Als je een studie kan volgen in een ‘normaal’ tempo scheelt dat bijvoorbeeld veel geld, onbegrip van anderen en frustratie. Dan heb je daarna ook langer te tijd om te groeien in je werk en hogerop te klimmen. En bij bepaalde normen is ver ervan afwijken ook weer risicovol. Wat denk je bijvoorbeeld van als vrouw nog heel laat een kind krijgen? En er zijn ook veel situaties waarbij je geen pauze kunt nemen en door moet blijven gaan. Als je kinderen hebt of een pup, kan je die niet even voor een maand terugsturen.. Heel veel normen zijn natuurlijk in de basis gewoon oké en realistisch. Het onderwijs kan je bijvoorbeeld niet afstemmen op alle verschillende leerlingen.
Toch hoop ik dat de norm meer een richtlijn wordt en dat afwijken of het anders doen niet meteen gezien wordt als ‘minder’.
Juist de verschillen tussen mensen in hun levensloop maken het leven bijzonder en niet saai. Als het makkelijker is om aanpassingen te krijgen en af te wijken van de norm als dat beter is voor iemand, zijn er juist ook minder problemen in de maatschappij. We verdienen allemaal (nieuwe) kansen, op het moment dat we er zelf klaar voor zijn! Passend meedoen past bij een inclusieve samenleving met oog voor neurodiversiteit. Juist als we authentiek kunnen zijn, kunnen we een unieke bijdrage leveren. Zo meng ik mijn eigen ervaringen met herstel met die van de wetenschap en word ik hopelijk ooit ‘psycholoog met eigen ervaring’.
Waarbij is het voor jou nodig om aanpassingen te doen?
5 Pingbacks