Afstemming tussen jou en de omgeving

Het leven om mij heen verandert voortdurend. Zo hebben we de seizoenen. Nu is het herfst en kleurt het mooi rood buiten en daarna vallen de bladeren van de bomen. Zelf verander ik ook. Ik ben in oktober 34 geworden bijvoorbeeld en nog steeds zoekend in dit leven en in ontwikkeling. Wie ben ik, wat wil ik, wat kan ik? Wat een maand of jaar geleden bij mij paste, past dat nog?

Zo worstelde ik laatst met mijn werk. Ik ben er inmiddels uit wat anders moet en wat nodig is. Zo probeer ik weer een betere afstemming te vinden tussen wie ik nu ben en mijn werkomgeving. Het koste me een tijdje om uit te vinden hoe, maar dat is me helderder geworden. Denk bijvoorbeeld aan minder werkdruk hebben en meer mentale uitdaging. Nu is de vraag of dat ook mogelijk is in de huidige situatie. Zo ja, dan is dat fijn. Zo nee, dan moet ik misschien kijken of ik elders beter pas. Maar veranderingen zijn lastig..

Spanning vooraf aan nieuwe situaties

Vooraf aan nieuwe situaties heb ik namelijk angst en stress. Dat heeft vooral te maken met dat ik me niet goed kan inbeelden hoe de nieuwe situatie gaat zijn en of ik er op mijn plek ga zijn. Zal ik me verbonden voelen? Kan ik mezelf zijn? Wordt het leuk, moeilijk, leerzaam of iets anders? Het gaat dan om een studie, cursus, vrijwilligerswerk, baan, sportclub of noem het maar op. Een situatie waar ik iets uit wil halen, maar waarbij ook andere dingen komen kijken, zoals vervoer en sociaal contact.

Dat is wennen voor mij. Ik schreef al eens over mijn moeite met veranderingen. Het is wel zo dat ik iedere keer een ervaring rijker ben. Daarop kan ik reflecteren en zien wat ik leerde, wat ik niet fijn vond, wat een opgave bleef, wat leuk was enzovoort. Die kennis helpt me bij nieuwe situaties. Toch is iedere nieuwe situatie anders en geeft dat opnieuw spanning.

In het begin kijk ik vooral naar hoe de nieuwe omgeving is en stem ik daar zoveel mogelijk op af. Ik wil erbij horen en niet lastig zijn. Na een tijdje voel ik me veiliger en durf ik meer mezelf te zijn. Na nog langere tijd durf ik dingen aan te geven en aan te kaarten. Ik durf ook steun te vragen en hoef niet alles uit mezelf te halen. Dat is iedere keer weer een uitdaging.

Ik zoek nu eerder de afstemming

Het verschil tussen vroeger en nu, is dat ik wel gerichter nieuwe situaties uitzoek, die beter bij mij passen omdat ik meer zelfkennis heb. Vroeger volgde ik de massa. Ik had een vwo-diploma dus ging ik naar de universiteit. Ik werd 18, dus ging ik rijlessen volgen zoals mijn broer. Bovendien ben ik me bij de situaties die ik nu kies, bewust van mijn spanning vooraf. Dan kan ik daar rekening mee houden. Bijvoorbeeld door andere dingen tijdelijk op een lager pitje te zetten.

Ook durf ik, ondanks onzekerheid, vaker uit een situatie te stappen als die niet (meer) passend is. Nog niet lang geleden moest en zou ik mezelf blijven pushen om door te gaan, ook als mijn gevoel zei dat het niet meer goed was. Ik weet dat ik bij nieuwe situaties door wat angsten heen moet, maar daarna moeten situaties me in verhouding wel meer brengen dan kosten onder aan de streep. Anders is het tijd om mezelf uit te situatie te halen.

Eigen regie over de omgeving

Onder keuzes maken over de omgeving vallen ook personen. Twee voorbeelden.

• Zo heb ik onlangs een afspraak afgezegd met een schoonheidsspecialiste omdat ze keer op keer fouten maakte met het maken van afspraken. Ik trok die chaos niet, dus koos ik voor een andere schoonheidsspecialiste.
• Als iemand keer op keer op een niet oprechte manier aandacht zoekt, ga ik dat contact niet meer aan. Ik ga mezelf niet dwingen een verbinding aan te gaan voor de ander, als ik het zelf niet wil.

Eigen regie hebben geeft grip en richting waar ik voorheen haast depressief werd omdat ik te lang in negatieve situaties bleef of mijn energie gaf aan mensen waar ik geen energie van terug kreeg.

In sommige situaties gaat daar een periode aan vooraf waarin ik eerst nog afstemming zoek tussen mij en de omgeving of tussen mij en de ander. Zoals ik nu doe op mijn werk. En zo vroeg ik eerder op de universiteit om wat aanpassingen om het studeren beter haalbaar te maken. Maar toen ik stage moest lopen en een scriptie moest schrijven, waren er niet genoeg aanpassingen mogelijk om het leefbaar te houden. Dus vertrok ik zonder masterdiploma.

Met autisme rekening houden

Daarbij speelt autisme ook een rol en moet ik soms keuzes maken vanwege van mijn kwetsbaarheden door autisme. Zo ben ik onlangs van 16 uur per week terug gegaan naar 8-10 uur per week omdat ik die extra uren werkte op een voor mij niet passende afdeling, met o.a. veel onduidelijkheid.

Zulke beslissingen maak ik niet impulsief. Vaker ga ik langer door dan goed voor me is. Dan blijf ik wikken en wegen en praat ik erover met anderen. Pas nadat ik alles van mezelf heb gegeven en heb aangepast aan mezelf wat aan te passen is, stop ik. De perfecte afstemming tussen mij en een bepaalde omgeving is niet haalbaar natuurlijk, maar het moet in balans zijn.

Bij te veel spanning moet ik een nee zeggen tegen de situatie om een ja te kunnen zeggen tegen mezelf.

Na een ‘nee’ gezegd te hebben tegen een bepaalde ervaring, durf ik soms al trots te zijn dat ik voor mezelf durf te kiezen. Voor sociaal wenselijk zijn heb ik te weinig energie meer. Ik accepteer van mezelf dat ik niet alles kan. Dan komt er ruimte om te kijken naar wat ik wel wil en kan, met wie en in welke omgeving.

Zo blijf ik zoekend in dit leven

Dat zoeken en afstemmen is vermoeiend, maar het past bij hoe ik in het leven sta. Ik werk aan mezelf en probeer open te staan voor nieuwe dingen. Ondertussen leer ik beter voor mezelf te gaan staan, door bijvoorbeeld grenzen aan te geven en me uit te spreken als ik iets niet oké vind.

Zo probeer ik steeds vaker een match te vinden tussen mij en iemand anders, tussen mij en een eenmalige ervaring of tussen mij en een terugkerende situatie of activiteit. Dat is een leerproces waarbij ik mezelf beter leer kennen, maar ook niet meer altijd het uiterste van mezelf vraag en alle uitdagingen aan mezelf of autisme toeschrijf.

Soms is er namelijk verandering nodig in de omgeving. Dan is iets bijvoorbeeld niet rechtvaardig en kaart ik dat aan. Als daar dan geen beweging in zit, neem ik afscheid, bedank ik voor de ervaring en vervolg mijn pad naar een andere bestemming. Ik val soms als een blad van de ene boom, maar plant elders een zaadje om weer te bloeien. Loslaten maakt dan ruimte voor iets wat hopelijk beter past.

Welke omgeving is niet meer passend voor jou?